Monday, January 28, 2008

Aniversario Suara Timor Lorosa’e (STL) Ba Dala – 15

CJITL – Diario Suara Timor Lorosa’e (STL) sei komemora nia aniversario ba dala 15 (1 Feb 1993 – 1 Feb 2008) liu seremonia han hamutuk iha STL Compound, Fatumeta – Dili.

Justino (Ino), Jornalista STL iha nia dadalia ho Reporter CJITL Online hateten, STL sai ona hanesan Diario ida n’ebe tuan iha Timor Leste no liu husi selebrasaun ne’e STL hakarak fo mensajen ida ba publiku katak STL sei mantein nia imparsialidade no tane didiak valor liberdade imprensa nian hodi fo imformasaun ne’ebe comprensivu.

Suara Timor Lorosa’e (STL) iha tinan ida ne’e fo tan kontribuisaun ida ba povu Timor Leste liu husi distribuisaun jornal gratuita hamutuk 882 Exemplar ba distritu hotu – hotu (2 Exemplar kada Suco). Distribuisaun ne’e halao hafoin STL hamutuk ho Tempo Semanal no Diario Nasional hetan “Suntikan” Orsamento husi Governu AMP ba Organizaun Timor Leste Press Club (TLPC).
Manuel Sabino (25), hanesan Leitor STL ba Reporter CJITL hateten STL tenki aumenta tan nia pajina tamba dadaun ne’e STL nia noticia menus liu no kuaze pajina barak nakonu liu ho Advertisement।

Rosa Garcia, Jornalista Senior Timor Post iha intervista hateten; programa TLPC halo distribuisaun jornal gratuita ba distritu fo impaktu negativu ba Timor Post, tamba hanesan kompania bisnis, Timor Post defisil ona atu fa’an ba klientes (pelangan) sira ne;ebe durante ne’e le’e jornal, liu – liu iha distritus।

Iha Survey Online ne’ebe CJITL halo liu husi INTERNET ba le’e nain sira ne’ebe le’e jornal lor – loron; Diario Timor Post hetan porsentu 44 (%), iha Segundo lugar priense husi STL ho porsentu 38 (%), tuir fali Diario Nasional ho Porsentu 11 (%) no Semanario hetan porsentu 5 (%).

Wednesday, January 23, 2008

ICFJ sei Organiza Seminario No Diskusaun Nakloke Ba Jornalistas, PM Xanana konfirmadu atu Partisipa


CJITL - Sentru Jornalista Internasional ka ICFJ iha Timor Leste sei organiza seminario no diskusaun nakloke ba jornalistas. Aktividade ne’e sei realiza iha loron 26 Janeiro 2008, fatin iha Salaun konferensia Fundasaun Oriente (City Café nia sorin) horas tuku 10.30 – 11.30 OTL.

Ba jornalistas no grupo komunikasaun social ne’ebe iha interese atu hatene esplikasuan konaba deklarasaun Primeiro Ministro RDTL Kayrala Xanana Gusmao ne’be hateten ba media iha konferensia ida iha Ministerio Solidaridad Social ne’ebe Timor Post Publika iha loron 16 Janeiro 2008, bele partisipa ka atende iha diskusaun ne;e.

Primeiro Ministro RDTL Kayrala Xanana Gusmao mak sei sai hanesan bainaka special iha diskusaun ne’e, ne’ebe sei hato’o nia pozisaun relasiona ho deklarasaun ne’ebe hateten katak “ Se Instabilidade mosu iha Timor Leste, Ami sei Kaer Imprensa”.

Tuir konfirmasaun ne’ebe CJITL halo ho Francez Suni, koordenador projeito special ne’ebe responsabiliza programa ne’e hateten katak jornalistas no grupo komunikasaun social ne’ebe interese, konvida atu participa hodi fo perguntas ka opiniaon durante diskusaun.

Ba informasaun liutan bele kontaktu Francez Suni: +670 7367527 ka e-mai: fsuni@icfj.org

Jornalistas Tempo Semanal Hetan Acidente Trafiku

CJITL – Jornalista nain rua husi jornal tempo seminal, Dilma Sujete no Elsa Fernandes hetan choke husi taxi ida ho numero polisia 32.800, wainhira jornalista nain rua ne’e iha hela sira nia dalan atu ba halo kobertura iha area Komoro nian.

Acidente trafiku ne;e akontece iha Terca – feira (22/1) tuku 09.30 dader iha area merkado komoro nia oin, wainhira sira nain rua liu ho motorizada iha area ne;eba. Jornalistas Tempo Semanal nian ne’e sofre kanek iha sira nia Ain tur, liman no ulun.

Tuir konfirmasaun ne;ebe sira fo ba Reporter CJITL Online iha servicu fatin Mandarin, Dili; katak acidente ne;e akontece tamba miskomunikasaun entre taxista ho sira nain rua iha luron.

Jornalista nain rua ne’e dadaun ne;e halao hela tratamentu intensivu iha uma no seidauk hahu fali halo servicu.

Polisia la konseghe presta deklarasaun husi Taxista ne’ebe choke jornalistas nain rua ne’e, tamba kondutor ne’e konseghe halai liu hafoin choke tiha jornalistas.

Monday, January 21, 2008

Workshop konaba INTERNET no Telefone Baratu ba Povu

Tuir informasaun ne;ebe CJTL hetan asesu katak ICT-TL (Information Communication and Technology Timor-Leste Association) sei organiza workshop ida gratuita ba Timor oan sira konaba “Internet no telefone baratu ba povu”. Workshop ne’e sei nakloke participantes hamutuk nain 30.

Iha workshop ne’e sei halo pratika konaba oinsa halo Antena Wireless Internet husi taxu ( Wajan) no kaleng no mos pratika telephone tanpa Sim card (VOIP) no mos Free Open Source Software"Linux" (Software No Virus).
Materia iha workshop ne;e maka hanesan Net Konfigurasaun - Teknologi Wireless Internet - Aplikasi VoIP - Linux Server. Fasilitator Onno W Purbo (expertuTI & Net husi Indonesia).

Fatin no loron: 28 -31 Januari 2008, oras : 09.00 - 17.00 WIB, fatin: NGO FORUM HALLCaicoli-Dili Timor-Leste.

Participantes sira hetan hahan gratuita no mos sertifikadu.
ICT-TLContact: Lemi/RayJalan CaicoliHP/SMS: 7330102/789010 E-mail : ict-tl@googlegroups .com, itngotimor@yahoo. com, sokolear@gmail. com

ICFJ Ho IREX Sei Fasilita Apoiu Ba Workshop KOLKOS

CJITL – Sentru Internasional ba Jornalista ka ICFJ hamutuk ho IREX iha Timor ne’ebe halo nia misaun atu desenvolve Media iha Timor Leste inklui iha area lei imprensa nian sei fasilita apoiu ba workshop KOLKOS ka Komisaun Ba Legislasaun Komunikasaun Social ne’ebe sei realiza iha loron 12 – 13 Febreiro 2007.

Francisco Agustinho Pinto, Media Law Coordinator ICFJ no IREX iha intervista ho reporter CJITL Online hateten instituisaun internasional rua ne;e iha Timor hakarak suporta ho regularmente aktividade KOLKOS liu – liu atu sai ponte ba orgaun estado hodi fasilita diskusaun ka prosesu drafting ba lei imprensa.

Objektivu husi workshop ne;ebe atu halao maka hakarak explora hanoin ka ideia atu iha paper ida workshop nasional ida seluk ne;ebe planeia tiha ona ba fulan Maiu ka Junho tinan ida ne’e.

Participantes ba workshop loron rua ne;e hamutuk nain 50 ne’ebe sei mai husi representantes media, jornalistas husi teritorio tomak, estudantes universitarias no sociedade civil.

Sunday, January 20, 2008

Bemvindo THE DILI WEEKLY “Jornal Semanal Foun”

Jornal Semanal foun ho naran “ The Dili Weekly” sei halao nia lancamento primeiro edisaun iha loron 24 Janeiro 2008.
Tuir Intervista ne’ebe Reporter CJITL Online halo ho fontes confidensial nian ida husi media ne’ebe refere hateten katak jornal The Dili Weekly sei halao publikasaun ho lingua rua hanesan lingua Tetum no lingua Ingles.
The Dili Weekly sei publika ho paginas 12 no sei aumenta tan iha tempu oin mai, hateten fontes ne’e.
La esplika klaru orsamentu ba jornal foun ne’e mai husi ne’ebe, maibe fontes ne’e hateten katak dadaun ne’e jornal ne’e dirizi husi Otelio Ote (Director Publikasaun)

Vaga Servicu 2 ba Jornalista Timor Oan


CJITL – Sekretariado Parlementu Nasional Timor Leste loke vaga servicu ba publiko hamutuk 16 inklui vaga ba responsabel komunikasaun social nian (Jornalismo)।


Iha publisidade Jornal Diario Nasional,Timor Post no Suarta Timor Lorosa’e edisaun 17 Janeiro nian, Sekretariado Parlementu Nasional halao dadaun rekrutamentu ba Jornalista Timor oan ne’ebe iha esperensia servisu durante tinan 3 iha area jornalismo nian ka remata ona kursu jornalismo no asesoria imprensa nian atu priense Vaga Responsabel Komunikasaun social nian iha PN.
Jornalista ne;be iha intrese ho kualisasaun ne’ebe priense criteria bele hatama CV ka Curriculum Vitae ba PN to’o loron 25 Janeiro 2008. Nivel servicu ba Vaga ne;e maka Nivel 4.
Tuir informasaun seluk ne’ebe CJITL hetan asesu katak iha Sekretaria do Estado Para a Promosaun Igualidade mos dadaun ne’e loke vaga hanesan ba Media and Communication Officer. Candidatus sira ne;ebe atu priense kargu servicu ne’e tenki mai husi background Jornalismo.

Monday, January 14, 2008

BOLSU ESTUDO BA JORNALISTATIMOR OAN


CJITL – Lalenok Ba Ema Hotu – LABEH sei loke hikas bolsu esudo terceiro periodo kursu ingles ba Jornalistas Timor oan husi Media Imprime no Elektronika.
LABEH hanesan ONG anti korupsaun sei loke hikas bolsu estudo ba jornalista sira ne’ebe hakarak aprende lian ingles husi klase bajiku, pre – intermediate, Intermediate, Pre –Advance no Advance.
Koordenadora Departementu Edukasaun no Hasa’e Kapasidade LABEH, Guilhemina dos Santos hateten ba Reporter CJITL Online iha intervista katak LABEH fo tiha ona bolsu estudo kursu ingles ba jornalistas nain 8 husi (STL, Timor Post, TVTL, Radio Klibur, Diario Nasional no RTK).
Iha periodu foun ne’e LABEH sei kontinua nia komitmentu atu ajuda jornalistas sira iha area Lingua. Editor sira husi Media hotu – hotu sei bele haruka ka rekomenda jornalista nain ida husi sira nia instituisaun atu mai tuir kursu ingles gratuita durante fulan tolu.
Registrasaun foun ba participante kursu ingles sei hahu iha loron 21 Janeiru 2008. Media Imprime no Elektronika hotu – hotu bele delega sira nia jornalista nain ida ba kursu ingles ne’e. Hateten Guilhermina.

Thursday, January 10, 2008

KOLKOS,Komisaun foun ba servicu Legislasaun komunikasaun Social nian

CJITL- Komisaun ba Lejislasaun ba Komunikasaun Sosiál (KOLKOS) iha Timor-Leste, harii tiha ona iha loron 3 Agostu 2007.

Komisaun ne’e harii, hafoin diskusaun kle’an entre komunidade media, husi reprezentante media no Instituisaun legál sira, iha fulan hirak liuba।

Objetivu husi Komisaun ne’e mak atu halo monitorizasaun no elaborasuan ba lei sira, ne’ebé iha ligasaun ho Media no liberdade ba imprensa no liberdade expresaun iha ita-nia nasaun.

Tuir konfirmasaun ne’ebe Reporter CJITL Online hetan asesu, Otelio Ote sai hanesan Xefé Komisaun, Eurico Pereira hanesan Vise Xefé Komisaun no Francisco da Silva Gari, nu;udar Sekretariu KOLKOS.

Otelio Ote, Iha intervista ho Reporter CJITL Online (Sexta 11/11/08) katak, KOLKOS establhese ho intensaun atu halo legislasaun no advokasia ba service komunikasaun social.

Intensaun ida ne;ebe KOLKOS tau atensaun dadaun maka konsultasaun ho parseiro hanesan UNDP no mos Komisaun A Parlementu Nasional atu prepara Esbosu Lei Imprensa nian.

CENJOR Sei Fo Kapasitasaun Ba Foinsa’e Ne’be Hakarak Sai Jornalista

CJITL – Fundador Centru Jornalista (CENJOR), Otelio Ote hateten katak inisiativa estableshe CENJOR ne’ebe sei inagura oficialmente nia sekretariado no strutura iha tempu badak ne;e ho objektivu atu fo kapasitasaun konaba jornalista basiko ba Timor oan sira ne;ebe hakarak sai nu;udar jornalista.

Otelio Ote, ne’ebe mos hanesan Presidente SJTL ka Sindikatu Jornalista Timor Leste ne;e iha intervista ho Reporter CJITL Online katak, CENJOR hahu tiha ona nia programa kapasitasaun jornalismo ba foinsa’e hamutuk 38 (Feto no Mane) ne’ebe remata ho diak.

“ Iha periodo tuir mai, CENJOR mos sei fo kapasitasaun ka treinamentu konaba “Dapur Lay Out” no Ilustrasaun nian, Hateten Otelio.

Nia reaforsa mos, CENJOR tenkiser sai hanesan Centru Treinamentu Alternativa ba Jornalismo nian iha futuro. Periodo rejistrasaun foun ba Treinamentu sei hahu loke oficialmente iha fulan Marcu 2008.

Wednesday, January 9, 2008

Relatorio Annual RSF konaba Ameasas Hasoru Media iha Timor Leste - Suara Timor Lorosa’e – STL hetan ameasas seriu liu



CJITL - Krizi politika military entre FFDTL – PNTL no mos konfrontos entre joventude durante tinan 2006 fo impaktu no rezulta mos vitima husi servicu komunikasaun nian iha Timor Leste. Tuir relatorio annual Reporter Sem Fronteiras (RSF) ne’ebe CJITL ka Centru Jornalista Investigativu Timor Leste hetan asesu hatudu katak Diario Timor Post no mos Suara Timor Lorosa’e hetan ameasas bo’ot hasoru politika redaksaun nian.

Suara Timor Lorosa’e (STL) hetan ameasas oi – oin hanesan tuda rahun edifisius no ameasas boikota ne;ebe seriu.

Jornalista Timor oan sira hetan atakes fisikos no ameasas oi – oin hanesan iha loron 10 Junho, Reporter Asosiated Press ida hetan atake no detensaun k’iik ida husi Forca Australiano iha Dili.

Iha loron 12 Junho, jornalistas Timor Post hetan tuda husi Gen Joventude iha Dili no mos iha loron 29 Junho militante partido politiku atake edifisiu RTTL _ Radio no Televisaun Timor Leste iha Dili.

Ikus liu, iha loron 9 Novembru Korespondente Agensia Franca nian ida hetan tuda iha nia oin iha Kolmera - Dili.

Oportunidade Ba Jornalista Timor Oan



Oportunidade ba Jornalista Timor Oan

SEAMEO – Australia Hanaruk Data Aplikasaun ba PRESS AWARD

CJITL - SEAMEO ka Southeast Asian Ministers of Education Organization, dadaun ne’e loke hela aplikasaun Press Award ba jornalistas husi media imprime nian husi nasan sira ne’ebe sai membru SEAMEO nian hanesan Brunei Darussalam, Cambodia, Indonesia, Lao PDR, Malaysia, Myanmar, the Philippines, Singapore, Thailand, Timor Leste no Vietnam.

Data aplikasaun nian sei hanaruk tan to;o loron 15 Janeiro 2008, no tema reportajen nian ne;ebe bele aplika maka Reporting on Education for Sustainable Development.”

Artigo ka reportajen ne;ebe aplika tenkiser fornese informasaun sira konaba edukasaun, hanesan mudansa envairomentu no kondisaun social ne;ebe relasiona ho edukasaun no desenvolvimentu suntentabilidade.

Artigo tenki publika ona durante periodo ne;e nia laran no halo tradusaun ba lingua inglesh no bele haruka ba sekretariado SEAMEO liu husi koreio “Post” ba Mom Luang Pin Malakul Centenary Building, 920 Sukhumvit Road, Bangkok 10110 Thailand

Fax: +66 (0) 2381-2587 E-mail: secretariat@seameo.org | URL: www.seameo.org

Sekretariado SEAMEO organiza programa ne;e liu husi departementu edukasaun no siensia no treinamentu nian iha Australia no mos Embaxada Australia nian iha Bangkok.

Premio ne;ebe sei hetan maka hanesan Travel ba Australia durante semana tolu no mos tuir “Journalism internship” hamutuk ho jornal The Age iha Melbourne, Australia.

Manan nain mos sei simu “plaque of recognition” durante Conferensia Conselho SEAMEO ba dala 43 iha Malaysia fulan Marcu 2008.

Deadline ba submisaun nian maka 15 Janeiro 2008.

Tuesday, January 8, 2008

Jornalista 86 hetan Oho (killed) Iha Mundo Durante Tinan 2007




CJITL – Durante tinan 2007, Jornalistas hamutuk nain 86 no assistant media nain 20 mak hetan oho durante tinan 2007, ida ne’e mak publikasaun husi Reporter Sem Fronteiras (RSF) ne;ebe CJITL hetan asesu.

Entre numero jornalista ne’ebe oho iha tinan 2007, iha jornalistas nain 17 husi regiaun asia no nain 69 seluk husi regiaun Afrika, Amerika no Europa.
Husi Jornalista ne;ebe mate tamba oho, barak liu maka iha nasaun irake hamutuk nain 47, iha somalia nain 8, iha pakistan nain 6.

Durante tinan 2007 mos iha jornalista hamutuk 887 mak hetan kaer no kastigo (Arrested) no jornalista nain 67 ema kaer subar (kidnapped) no jornalista hamutuk nain 1511 hetan atake psikologia no ameasas iha mundo tomak.


Tinan
Numero jornalistas ne’ebe hetan Oho

2002
Nain 25

2003
Nain 40

2004
Nain 62

2005
Nain 64

2006
Nain 85

2007
Nain 86

NOTICIA CJITL

Liberdade ba imprensa, Timor Leste Ranking 95 iha Mundo

CJITL- Bazeia ba publikasaun Reporter Sem Fronteiras (RSF) ne’ebe CJITL hetan asesu, hatudu katak Respeito ba Liberdade Imprensa ka jornalismo nian, Nasaun Timor Leste tama hetan ranking 95 iha mundo.

Tuir publikasaun RSF, Nasaun Timor Leste hetan valor liberdade ba imprensa diak liu husi nasaun barak iha Asia iha tinan 2007 inklui Indonesia ne’ebe hetan ranking 100.

Nasaun ne’ebe hetan ranking 1 – 10 maka Iceland, Norwegia, Estonia, Slovakia, Belgia, Finlandia, Swedia, Denmark, Irlandia.

Nasaun Estados Unidos Amerika (USA) hela iha ranking 48 no nasaun visinho Australia hela iha ranking 28.